Kwalitatieve analyse

Informatie samenvatten door te coderen

 

 

Wat is het?

Kwalitatieve analyse houdt in dat je de essentie probeert te halen uit niet-cijfermatige informatie, dus uit woorden, beelden, of geluiden. Als organiatiekundige word je gevraagd advies te geven over uiteenlopende vragen rond personeel. Je kunt deze vragen in twee groepen indelen. Bij vragen over hoeveel personeel en waar het moet worden ingezet, past het verzamelen van cijfermatige informatie. Deze kwantitatieve gegevens worden meestal statistisch verwerkt. Bij vragen over het hoe en waarom van de inzet van personeel, bestaan de antwoorden niet uit getallen, maar woorden. Dit noem je kwalitatieve gegevens. De hoeveelheid tekst die je ophaalt in kwalitatief onderzoek via interviews, observaties, aantekeningen en dergelijke is vaak overweldigend. Als mensen zich openstellen en vertrouwen hebben in je deskundigheid en betrokkenheid, praten ze vaak graag en veel over hun werk en leven. Maar hoe kun je van deze enorme hoeveelheid teksten een geïntegreerd en ook nog een prettig leesbaar verhaal maken? Hoewel je dat soms denkt, is de analyse van kwalitatieve data zeker niet gemakkelijker dan een statistische analyse.

 

Wanneer gebruik je het? En waarom?

Bij kwalitatief onderzoek gaat het niet alleen om meer inzicht, maar ook om het bedenken van nieuwe hypotheses over onderwerpen waarover nog niet zoveel bekend is.

 

Hoe pas je het toe?

Om antwoorden op je kwalitatieve onderzoekvragen te krijgen, moet je eerst transcriberen, vervolgens coderen en ten slotte analyseren.

 

Stap 1: transcriberen

Het is een hele klus; transcriberen is het letterlijk uitschrijven van gesproken data. Hierdoor wordt het mogelijk om deze data grondig te coderen en te analyseren. Bovendien kun je deze letterlijke weergave van teksten deels opnemen in het resultatenhoofdstuk van je onderzoeksrapport. De volledige, getranscribeerde teksten zet je in een bijlage, zodat ieder ziet dat de data levensecht zijn en je onderzoek plausibel (= kwaliteitscriterium) is.

 

Kopieer de uitgeschreven tekst in een analyseprogramma als Atlas it of in het Excel format van NHL Stenden, zodat je de tweede stap kunt nemen: het coderen.

 

Stap 2: coderen

Er zijn twee manieren om kwalitatieve data te coderen. De keuze hangt af van je aanpak van de dataverzameling in je onderzoek. Was deze voorgestructureerd, door het stellen van vragen op basis van een model, theorie of checklist, dan kies je voor selectief coderen (A). Was je aanpak niet-directief en heb je doorgevraagd over een onderwerp, dan gebruik je open coderen (B).

 

a. Selectief coderen

Coderen is relatief eenvoudig als je een theoretisch raamwerk als uitgangspunt voor je dataverzameling hebt gebruikt. Je zoekt in alle teksten namelijk naar fragmenten die passen bij de verschillende onderdelen (variabelen) van dat model en groepeert die onder dezelfde code. Dit zijn de codes die je gebruikt voor de analyse.

 

b. Open coderen

Als je met een meer open perspectief data hebt verzameld, weet je op voorhand niet welke codes uit de tekst naar voren komen. Dit maakt het coderen spannend en uitdagend en de kans is groter dat je nieuwe, onverwachte inzichten krijgt.

 

Voor het vaststellen van wat de codes zijn, is de eerste stap het goed doorlezen van de tekst en het arceren van alle fragmenten die jou om de een of ander reden opvallen. Vervolgens lees je deze gearceerde fragmenten opnieuw en voeg je aan elk fragment een concrete code toe die direct is afgeleid van de tekst. Dit levert een grote hoeveelheid verschillende codes op. In stap 3 breng je deze lijst met codes terug tot drie à vijf thema’s die het uitgangspunt voor je analyse vormen.

 

Let op: om subjectiviteit in het coderen tegen te gaan, is het gebruikelijk om een tweede beoordelaar hetzelfde te laten doen, waarna je de resultaten van beide coderingen vergelijkt. Op deze manier vergroot je zowel de validiteit als betrouwbaarheid van kwalitatief onderzoek.

 

Stap 3: analyseren

Nu de codes of thema’s bekend zijn, vergelijk je fragmenten met eenzelfde code op overeenkomsten en verschillen. De concepten en inzichten die hieruit naar voren komen, gebruik je vervolgens voor het beantwoorden van je onderzoeksvragen.

 

Meer informatie